Salamat sa mga sumuporta sa paglulunsad ng aklat na Macario Sakay, Bayani

Maraming salamat sa lahat ng mga sumuporta sa paglulunsad ng aklat na Macario Sakay, Bayani, kaninang umaga, Setyembre 13, 2017, kasabay ng ika-110 anibersaryo ng kamatayan ng ating bayaning si Gat Macario Sakay. Mabuhay kayo!

Si Pangulong Macario Sakay

SI PANGULONG MACARIO SAKAY

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Dapat nga bang kilalaning ikaapat na Pangulo ng ating bansa si Macario Sakay? Kung susuriin ang mga pangyayari sa kasaysayan, dapat na igawad kay Macario Sakay ang ganap na pagkilala sa kanya bilang ikaapat na Pangulo ng Republika ng Pilipinas.

Noong panahong iyon, panahon ng mga Kastila, ang tinatawag na Filipino ay ang mga Kastilang ipinanganak sa Pilipinas, kaya para sa mga Katipunero, may bahid ng kolonyalismo ang katawagang Filipino, kaya imbes na Pilipinas ang ginamit nila bilang bansa, ay tinawag nila iyong Haring Bayang Katagalugan (sa panahon ni Pangulong Andres Bonifacio) at Republika ng Katagalugan (sa panahon ni Pangulong Macario Sakay).

Pinatutungkulan nila ang Katagalugan, hindi bilang rehiyon ng mga Tagalog (o Timog Katagalugan), kundi ang lahat ng "tumubo sa sangkapuluang ito" o sa buong bansa. Patunay dito ang nakasulat sa dokumento ng Katipunan na "Sa May Nasang Makisanib sa Katipunang ito na: "Sa salitang Tagalog katutura’y ang lahat ng tumubo sa Sangkapuluang ito, samakatwid, Bisaya man, Iloko man, Kapampangan man, etc. ay Tagalog din.

Maraming historyador ang kumikilala kay Gat Andres Bonifacio bilang Unang Pangulo ng Republika ng Pilipinas. Noong Agosto 24, 1896, nang pinunit nina Bonifacio ang sedula, na siyang tinatawag na "Pagsilang ng Bayan (Birth of the Nation)" hanggang siya'y paslangin noong Mayo 10, 1897, si Gat Andres Bonifacio ang pangulo ng Haring Bayang Katagalugan. Ang samahang Katipunan ay naging pambansang pamahalaan.

Si Heneral Emilio Aguinaldo ang opisyal na kinikilalang unang pangulo ng Republika ng Pilipinas, at kung si Bonifacio ay kikilalanin bilang opisyal na Pangulo ng Pilipinas, si Aguinaldo ang ikalawa. 

Pumalit na pangulo kay Aguinaldo si Heneral Miguel Malvar nang mahuli sa Palanan, Isabela si Aguinaldo. Naging pangulo si Heneral Malvar mula Abril 1, 1901 hanggang siya'y sumuko sa mga Amerikano noong Abril 16, 1902.

At ang ikaapat na pangulo ay si Heneral Macario Sakay, na naging Pangulo ng Republika ng Katagalugan noong Mayo 6, 1902 hanggang Hulyo 14, 1906 (ang petsa ng pagbaba nina Sakay mula sa bundok at nakipagkita sa mga Amerikano dahil sa pag-asang magkaroon ng Pambansang Asamblea.)

Matagal na panahong hindi kinilala ang tulad ni Sakay dahil sa propaganda ng mga Amerikano na siya'y tulisan, at dahil na rin sa Bandolerismo Act of 1902 (na sinumang nagnanais ng kalayaan ng bayan ay ituturing na bandido ng mga Amerikano kaya dapat dakpin).

Darating ang panahong kikilalanin ding ikaapat na pangulo ng Republika ng Pilipinas si Pangulong Macario Sakay. Subalit dapat natin itong pagsikapang maisakatuparan. At ito ang isa sa ating mga tungkulin bilang tagapagtaguyod ng kasaysayan ng bayan.

4 Setyembre 2017

Mga Pinaghalawan:

Bandoleros: Outlawed Guerillas of the Philippine-American War 1903-1907, by Orlino A. Ochosa

https://en.wikipedia.org/wiki/Macario_Sakay

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_unofficial_Presidents_of_the_Philippines

https://en.wikipedia.org/wiki/Tagalog_Republic  

Paunang Salita sa Ikalawang Edisyon ng MACARIO SAKAY, BAYANI

Paunang Salita sa Ikalawang Edisyon ng MACARIO SAKAY, BAYANI

Ang larawan sa pabalat ang mismong disenyo ng unang edisyon ng MACARIO SAKAY, BAYANI na nalathala noong Setyembre 2007, sa sentenaryo ng pagbitay kina Macario Sakay at kasamahang si Lucio De Vega. Dinisenyo mismo ito ng namayapang si G. Ed Aurelio C. Reyes, ang pasimuno ng KAMALAYSAYAN o Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan. Pinanatili ang disensyong ito bilang pag-alaala sa kanya, hindi lang bilang nagdisenyo, kundi bilang guro ng kasaysayan at mabuting kaibigan.

Ang ikalawang edisyon ng Macario Sakay, Bayani ay naglalaman ng mga bagong saliksik, mga bagong tula at sanaysay, mga balita, at isang desisyon ng Korte Suprema hinggil sa pagbitay kina Sakay at De Vega. Sa unang edisyon ay nanawagan tayo sa aklat na magkaroon sana ng rebulto si Macario Sakay at ipangalan ang isang mayor na kalsada bilang pagpupugay sa kanya. Isang taon makalipas, noong Setyembre 2008, ay naisakatuparan ang pangarap na iyon, naitayo at pinasinayaan ang rebulto ni Sakay sa Plaza Morga, katabi ng Plaza Moriones sa Tondo, Maynila.

Maraming salamat sa magasing Liwayway, lalo na sa serye nitong pagbabalik-tanaw sa kasaysayan dahil doon ko nalaman ang petsa ng pagbitay kay Macario Sakay, na siyang naging batayan ko upang pagsikapang magsaliksik at magawa ang aklat na ito at mailunsad sa UP Manila noong 2007 sa tulong ng Kamalaysayan.

Sa pagkakataong ito, hinihikayat ko ang ating mga mambabatas na maisabatas na maituro ang mga aral ng kabayanihan ni Macario Sakay sa paaralan, at pangalanan ang isang mayor na lansangan bilang pagpupugay sa kanya, halimbawa ang Taft Avenue sa Maynila na ipinangalan sa Amerikano ay pangalanang Macario Sakay Avenue.

Ang halimbawa ni Macario Sakay ay dapat pag-aralan at gawing inspirasyon ng kasalukuyan at mga susunod na henerasyon para sa pagtataguyod ng karapatan, makataong lipunan,  kalayaan, at patuloy na paglaban sa pang-aapi at kawalan ng katarungan sa ating bayan. 

Mabuhay si Macario Sakay! Pagpupugay sa ating mga bayani! 

GREGORIO V. BITUIN JR.

Agosto 24, 2017, Sampaloc, Maynila